arnoldcornelis

Logica van het Gevoel

Entropie en Communicatieve Zelfsturing

Entropie is een betrekkelijk nieuw begrip in de sociologie.

Toen ik het boek 'Verlichting Nu' van Steven Pinker (uitg:Atlas Contact 2018) las kwam ik het begrip 'entropie' tegen als een belangrijk gegeven bij de menselijke conditie en vooruitgang. De andere twee zijn evolutie en informatie.

Entropie komt oorspronkelijk uit de thermodynamica en is in de negentiende eeuw geïntroduceerd door Rudolf Claudius. het is de leer van de warmte en de omzettingen van energie in al haar vormen. In een gesloten ruimte bewegen alle moleculen zich gelijkmatig naar alle richtingen in de zelfde stof. Als we de ruimte open zetten dan vermengen ze zich met andere moleculen en met andere eigenschappen. Entropie wordt ook gebruikt in de sociologie en heeft dan meer te maken met ontwikkelingen van de mens in zijn omgeving.

Wanneer gemeenschappen een open geest krijgen zullen ze ongetwijfeld elkaar beïnvloeden en zullen de goed werkende elementen op den duur blijven bestaan en zullen de destructieve elementen verminderen. Dus de elementen die energie genereren zullen toenemen en de elementen die niet communiceren en dus geen energie uitwisselen, zullen afnemen in activiteit en aan invloed op den duur afnemen. De natuurwet van de entropie is een moeilijk en complex begrip, maar mijns inziens wel toepasbaar bij het begrip 'communicatieve zelfsturing' van Arnold Cornelis.

Via Communicatieve Zelfsturing in een globale wereld zal de ontwikkeling van de mens alleen maar toenemen. Dit is dan volgens de entropie een aanwijsbaar gegeven doordat de meningen zich ongetwijfeld zullen blijven mengen in een open samenleving. Door samenwerking op allerlei gebieden ervaren we nu al dat de ontwikkeling alleen maar vooruit gaat en als je alle cijfers van de wereldontwikkeling er bij haalt, wordt dat alleen maar bevestigd. De sombere achteruit-denkers zullen we even moeten vergeten, maar dat is een kwestie van tijd. Fouten zullen er altijd gemaakt blijven worden, maar dat is inherent aan het leven en dus aan verandering. Grote fouten zullen vermeden kunnen worden en evenwichtiger met elkaar leven zal iedereen willen.

Zoals het begrip 'homeostase' uit de fysiologie, dat Wim van Mourik in 2013 zo mooi binnen bracht, kan entropie misschien ook een mooie aanvulling zijn op de filosofie van Arnold Cornelis.

Vriendelijke groet

Martin uit den Bogaard

Amsterdam

Weergaven: 213

Hierop reageren

Berichten in deze discussie

Hallo Martin,

De "tweede wet van de thermodynamica" gaat ervan uit dat er binnen een thermodynamisch proces altijd een soort verval optreedt van de totale energie : een deel van de energie wordt omgezet in warmte, en is niet meer beschikbaar voor het verrichten van arbeid. Het begrip "entropie" ("energetische wanorde of verspreiding") speelt hierbij een rol. Warmte stroomt altijd van een warm naar een koud lichaam, en niet omgekeerd. In dat geval neemt de entropie van het systeem toe. In een (gesloten) systeem bereikt de entropie een maximale waarde bij thermisch evenwicht, dus als alle betrokken deeltjes dezelfde temperatuur hebben aangenomen. Zo gezien is entropie een kwantitatieve maat voor de verspreiding van materie en energie. Zolang er binnen het systeem nog sprake is van een temperatuurverschil, is er a.h.w. “sturingsinformatie” aanwezig. Die zorgt ervoor dat de processen in een bepaalde richting (bijv. van warm naar koud) verlopen. In dit opzicht heeft het begrip “entropie” mogelijkerwijs overeenkomsten met wat Arnold Cornelis “asemie” noemt.

Het is een cultuurkenmerk dat Arnold Cornelis beschrijft als “ een zwijgende omgeving die slechts vraagt om zwijgende mensen”. Hij beschrijft het als een “cultureel tekort”, als een gebrek aan zingeving en zelfbeeld, en aan geldige kennis inzake zelfsturing. Er is sprake van een kennisleemte aangezien de stuurtekens in de cultuur ontbreken die nodig zijn voor de zelfsturing van de opbouwprocessen van de eigen identiteit. Een “asemische omgeving” is een cultuur waarin mensen niet responsief zijn ten opzichte van elkaar. Zo'n omgeving heeft een zichzelf reproducerend karakter en wordt verinnerlijkt als een verstilling. De eigen identiteit kan er niet op worden afgebeeld omdat het de stuurtekens die de identiteit uitzendt niet herkent.

Het communicatieve systeem functioneert niet waardoor andere sturingsinzichten niet formuleerbaar en ook niet begrijpbaar zijn. Arnold Cornelis gebruikt het begrip “blinddoek” als kennismodel voor de asemie in de cultuur, voor het ontbreken van zingeving en van antwoorden inzake de sturingsbedoelingen.

Met vriendelijke groet,

Hendrik ten Berge

Dag Hendrik,

Dank voor jouw uitgebreide en serieuze antwoord.

Inderdaad in de thermodynamica is entropie een begrip dat verval van energie aanduidt. Maar Steven Pinker brengt in zijn nieuwe boek 'Verlichting Nu' (uitg: Atlas Contact 2018) het begrip entropie binnen zoals het gebruikt wordt in de sociologie als een open systeem dat entropie tegenwerkt.

Sinds de oerknal is het uitdijen van het universum alleen maar toegenomen door entropie, maar in de loop van de tijd zijn er vele concentraties deeltjes ontstaan in de vorm van onder anderen planeten, waaronder de aarde met al zijn vormen van materie en leven. En deze samenklontering van stoffen zou je het tegenovergestelde van entropie kunnen noemen. Pinker zegt: " Wanneer er energie in een systeem stroomt en het systeem die energie onttrekt, doordat het tot entropie vervalt, kan die energie samengevoegd worden tot een geordende en zelfs schitterende configuratie- een bol, spiraal, draaikolk of kristal". Er ontstaat nu en nieuwe samenstelling van energieen die elkaar versterken. Levende dingen bestaan uit organen met heterogene delen die energie absorberen om entropie te weerstaan. Dit begrip wordt in de sociologie ook gebruikt. Door samenwerking zullen nieuwe energiestromen elkaar alleen maar versterken en entropie verzwakken. In deze tijd met mondiale ontwikkelingen op ieder gebied zal de energie alleen maar toenemen en de entropie afnemen. Dit zal dan wel in open systemen moeten gebeuren, waar het communicatieve zelfsturingssysteem er een van is. Dat nieuwe energieen elkaar kunnen versterken komen vooral tegen bij communicatieve zelfsturing en vandaar mijn inbreng.

Het begrip entropie had ik niet goed uitgelegd in dit kader, mijn verontschuldiging hiervoor.

Ik hoop dat ik zo duidelijker ben, alhoewel entropie een moeilijk en complex begrip blijft.

Vriendelijke groet,

Martin uit den Bogaard

Haarlemmer Houttuinen 335

Amsterdam

Hallo Martin,

Mijn reactie liet een beetje op zich wachten. Ik ben hier in Frankrijk druk met een landelijk experiment waarbij mensen die al meer dan een jaar werkloos zijn een vaste baan wordt aangeboden, zonder enig andere voorwaarde dan dat ze het zelf willen. Het project loopt al twee jaar en is een groot succes, zowel menselijk, sociaal en financieel (80% minder kosten voor de algemeenheid). Maar goed, met betrekking tot onze discussie wil ik nog graag de volgende gedachte bijdragen:

De complexiteit van sociale systemen heeft te maken met de dynamica van evenwicht. Hoe geringer de interne samenhang (bijv. een markt), hoe lager de graad van complexiteit. Hetzelfde geldt ook voor zeer coherente systemen, zoals bijvoorbeeld een interventieteam van de politie. Bij complexe systemen speelt de homeostase een centrale rol. Het is een “vermogen” waarbij communicatie een centrale rol speelt. Om dat vermogen in stand te houden verbruikt het systeem veel energie en informatie. Complexe systemen zijn dan ook sterk “dissipatieve” systemen. Om het “complexiteitscontrast” m.b.t. de omgeving in stand te kunnen houden, verhogen ze versneld de entropie van het globale systeem waarvan ze deel uitmaken.

Met vriendelijke groet,

Hendrik

Dag Hendrik

Hartelijk dank voor de reactie. 

Mooi om van dit experiment te horen, zo zie je maar hoe communicatie weer van groot belang is.

Inderdaad, complexe systemen vragen veel energie om onderhouden te worden en dan ligt de entropie op de loer, maar samenwerking kan ook veel energie genereren en zal de entropie misschien tegen kunnen houden.

Ook haal jij homeostase binnen om de hegemonie van complexe systemen te bewaren, fijn te lezen.

Hieruit blijkt wederom hoe communicatie en samenwerking op allerlei manieren en in alle disciplines een cruciale rol kunnen spelen.

Succes met je werkloosheidsproject.

Vriendelijke groet,

Martin.

Antwoorden op discussie

RSS

© 2024   Gemaakt door Ad van Vugt.   Verzorgd door

Een probleem rapporteren?  |  Algemene voorwaarden